Η διαμεσολάβηση είναι ένας εναλλακτικός τρόπος εξωδικαστικής επίλυσης ιδιωτικών διαφορών και διεξάγεται με τη συνδρομή ενός τρίτου αντικειμενικού και ουδέτερου προσώπου, του Διαμεσολαβητή, ο οποίος προσπαθεί να οδηγήσει τα μέρη στην επίτευξη συμφωνίας Ο θεσμός μπορεί να είναι ακόμα “ξένος” στην Ελλάδα, όμως, εδώ και δεκαετίες λειτουργεί και εφαρμόζεται με επιτυχία σε πολλές χώρες, συμβάλλοντας αποφασιστικά και αποτελεσματικά στην ταχεία εξωδικαστική επίλυση αστικών και εμπορικών υποθέσεων. Με την εισαγωγή του θεσμού της Διαμεσολάβησης, ως εναλλακτικού τρόπου επίλυσης των διαφορών, δίνεται πλέον η δυνατότητα στα αντιμαχόμενα-αντίδικα μέρη να αναζητήσουν και να επιτύχουν μία συμβιβαστική λύση, μία λύση που θα συμβαδίζει καλύτερα με τα συμφέροντα και τις ανάγκες τους, μία λύση πολύπλευρη, που θα στοχεύει στο μέλλον και θα αξιοποιεί κάθε πρόταση, δυνατότητα, παροχή, ικανότητα ή προσφορά των μερών που συμμετέχουν.
Η διεθνής εμπειρία έχει αποδείξει ότι η Διαμεσολάβηση, όταν διενεργείται από ειδικά εκπαιδευμένο και έμπειρο Διαμεσολαβητή, διευκολύνει τα μέρη να εξαλείψουν τα εμπόδια στη μεταξύ τους επικοινωνία, να συζητήσουν ελεύθερα τα θέματα που τους απασχολούν, να εκφράσουν βαθύτερες σκέψεις και ανησυχίες τους, να εξωτερικεύσουν και εκλογικεύσουν τα συναισθήματά τους, να αντιληφθούν τα πραγματικά αίτια της διαφοράς τους, να κατανοήσουν και αποσαφηνίσουν τις ανάγκες και τα συμφέροντά τους, να επιλύσουν τυχόν παρεξηγήσεις, να αναζητήσουν πεδία συμφωνίας και τελικά να συμφωνήσουν, ενσωματώνοντας τη συμφωνία αυτή σε ένα κοινό κείμενο.
Χαρακτηριστικά της διαμεσολάβησης που την καθιστούν την ιδανικότερη μέθοδο επίλυσης διαφορών
α)Ταχύτητα
Η Διαμεσολάβηση είναι μία εξαιρετικά ταχεία διαδικασία επίλυσης διαφορών. Παρόλο που δεν υπάρχει ρητός χρονικός περιορισμός και ρητή πρόβλεψη για τη διάρκειά της, η πρακτική της Διαμεσολάβησης, κυρίως στο εξωτερικό, καταδεικνύει ότι οκτώ (8) με δέκα (10) ώρες αρκούν κατά μέσο όρο για την επίτευξη της επιθυμητής συμφωνίας, η οποία σε κάθε περίπτωση επέρχεται εντός της ίδιας ημέρας από την έναρξη της διαδικασίας. Σήμερα, που ο μέσος όρος εκδίκασης μίας υπόθεσης ενώπιον των ελληνικών Δικαστηρίων και έκδοσης τελεσίδικης απόφασης κυμαίνεται από τέσσερα (4) έως οκτώ (8) έτη, το όφελος των μερών που επιλέγουν να επιλύσουν τη διαφορά τους με Διαμεσολάβηση είναι πρόδηλο.
β) Εκούσια υπαγωγή
Τα μέρη προσέρχονται με τη θέλησή τους και μπορούν να αποχωρήσουν σε κάθε στάδιο αυτής.Πρακτικά, κανείς δεν επιβάλει στα μέρη τη συμμετοχή τους στη Διαμεσολάβηση, κανείς δεν επιβάλει στα μέρη συγκεκριμένο Διαμεσολαβητή, κανείς δεν επιβάλει στα μέρη κάποιου είδους υποχρεωτική κατάληξη της Διαμεσολάβησης και επίτευξη συμφωνίας και ουδείς επιβάλει στα μέρη τη συμφωνία. Τα μέρη επιλέγουν ελεύθερα να συμμετάσχουν στη διαδικασία της Διαμεσολάβησης, επιλέγουν ελεύθερα και χωρίς περιορισμό ποιοι και πόσοι θα συμμετάσχουν από κάθε πλευρά, επιλέγουν από κοινού Διαμεσολαβητή, επιλέγουν οι ίδιοι αν και πότε θα αποχωρήσουν από τη διαδικασία, εφόσον το επιθυμούν και τέλος επιλέγουν οι ίδιοι το αν, πώς και πότε θα φτάσουν σε συμφωνία και τελικά ποια θα είναι αυτή
γ) Αμεροληψία
Ο Διαμεσολαβητής είναι τρίτο πρόσωπο σε σχέση με τους διαδίκους και δεσμεύεται εκ του νόμου και υπαγόμενος σε αυστηρό Κώδικα Δεοντολογίας να είναι και να παραμένει ουδέτερος, πλήρως ανεξάρτητος και αμερόληπτος προς τη διένεξη και τα μέρη μέχρι το τέλος της διαδικασίας. Ο Διαμεσολαβητής ενημερώνει υποχρεωτικά τα μέρη για κάθε περίσταση, η οποία ενδέχεται να δώσει την εντύπωση ότι επηρεάζει την ανεξαρτησία του και αναλαμβάνει τα καθήκοντά του μόνο εφόσον συγκατατίθενται όλες οι πλευρές που συμμετέχουν στη Διαμεσολάβηση. Ο Διαμεσολαβητής σέβεται τα μέρη, κερδίζει την εμπιστοσύνη τους, μεριμνά διαρκώς για την ισότιμη εξυπηρέτησή τους, εξομαλύνει τυχόν αντιθέσεις και ανισότητες μεταξύ των μερών, δίνει ίσες ευκαιρίες έκφρασης και φροντίζει να αναδειχθούν ισότιμα τα συμφέροντα, οι θέσεις και οι ανάγκες όλων των μερών στο πλαίσιο της Διαμεσολάβησης.
δ)Εμπιστευτικότητα
Τα μέρη, εφόσον το επιθυμούν, δεσμεύονται εγγράφως να τηρήσουν και το απόρρητο του περιεχομένου της συμφωνίας, στην οποία ενδέχεται να καταλήξουν κατά τη διαμεσολάβηση, εκτός αν η κοινολόγηση του περιεχομένου της εν λόγω συμφωνίας είναι απαραίτητη για την εκτέλεση αυτής. Όλοι οι ανωτέρω, δεν εξετάζονται ως μάρτυρες κατά την ακροαματική διαδικασία στο Δικαστήριο, ούτε υποχρεούνται να προσκομίσουν σε επακολουθούσες δίκες στοιχεία που προκύπτουν από τη διαδικασία της διαμεσολάβησης ή έχουν σχέση με αυτήν, παρά μόνο εφόσον τούτο επιβάλλεται από κανόνες δημόσιας τάξης.
ε) Ευελιξία διαδικασίας
Η Διαμεσολάβηση διακρίνεται από την ευελιξία της διαδικασίας της, η οποία ναι μεν είναι διαρθρωμένη, αποτελείται από συγκεκριμένα στάδια και ακολουθεί ορισμένους πολύ βασικούς κανόνες (εμπιστευτικότητα, απόρρητο κλπ), αλλά διαθέτει μεγάλα περιθώρια συμμετοχής και συμβολής των ίδιων των μερών και του Διαμεσολαβητή στον καθορισμό της. Τα μέρη μπορούν, λοιπόν, να προτείνουν, να δοκιμάσουν και να επιλέξουν τρόπους και ρυθμούς διεξαγωγής της Διαμεσολάβησης, μπορούν να καθορίσουν τον τόπο και το χρόνο διεξαγωγής της, να θέσουν υπόψη του Διαμεσολαβητή διάφορες επιθυμίες τους και να συμβάλουν δυναμικά και ενεργητικά στην όλη διαδικασία.
Γιατί να επιλέξω τη Διαμεσολάβηση;
Γιατί η διαμεσολάβηση είναι σύντομη και μη χρονοβόρα διαδικασία. Η διαμεσολάβηση ολοκληρώνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα, συνήθως μιας-δύο ημερών μέχρι την επίτευξη συμφωνίας. Η ολοκλήρωση της βασικής διαδικασίας είναι εφικτό να μην ξεπερνά τις 8 ώρες συνολικά, παρερχόμενες είτε σε μια είτε σε δύο η και περισσότερες συνεδρίες. ΣΥΝΟΛΙΚΑ, συμπεριλαμβανομένου του σταδίου προετοιμασίας, της βασικής διαδικασίας και της απόφασης, μπορεί να λαμβάνει χώρα σε μόλις 10 ημέρες. Συντομότατη είναι και η διαδικασία της επικύρωσης της συμφωνίας από το Δικαστήριο, σε αντίθεση με την εξαιρετικά χρονοβόρα επίλυση των διαφορών στα Δικαστήρια . Οι διάδικοι ξεχνούν την μακρινή δικάσιμο, την ανασφάλεια των αναβολών, την αναμονή για την έκδοση δικαστικής απόφασης ,τα ένδικα μέσα, έφεση, αναίρεση κλπ.
Γιατί, είναι διαδικασία οικονομική και μη δαπανηρή αφού τα μέρη έχουν την δυνατότητα να επιλύσουν την διαφορά τους χωρίς να καταβάλλουν δικαστικό ένσημο, παράβολα ενδίκων μέσων κλπ, δικαστικά έξοδα και να επιβαρύνουν την απαίτηση με επιπλέον τοκοφορία. Αρκεί η κάθε πλευρά να καταβάλλει την αμοιβή του πληρεξουσίου της δικηγόρου για την παράσταση στην διαμεσολάβηση και να μοιραστούν το κόστος της αμοιβής του Διαμεσολαβητή και των παραβόλων. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι η προτεινόμενη τιμή αμοιβής των διαμεσολαβητών ανέρχεται στα 100 ευρώ/ώρα για την διαδικασία της διαμεσολάβησης, με το τίμημα να επιμερίζεται ανάλογα με τον αριθμό των συμβαλλόμενων μερών.
Είναι διαδικασία εμπιστευτική, αφού εξασφαλίζει την επίλυση της διαφοράς χωρίς την έκθεση της υπόθεσης στα μάτια των τρίτων ,με αποφυγή της αρνητικής δημοσιότητας που συνεπάγεται η έκθεση των διαδίκων στις αίθουσες συνεδριάσεων των δικαστηρίων και την διαφύλαξη της αξιοπρέπειας των μερών.
Είναι διαδικασία ιδανική για τη διατήρηση και εξέλιξη των σχέσεων διαρκείας όπως οι οικογενειακές σχέσεις ,οι ενδοεταιρικές σχέσεις , οι σχέσεις εργοδότη και εργαζόμενου, σχέσεις συγκατοίκησης, γειτονίας κλπ.
Είναι διαδικασία που βελτιώνει την ποιότητα των ανθρωπίνων σχέσεων, διαφυλάσσει την ψυχολογία των εμπλεκομένων μερών και κατά συνέπεια την κοινωνική ειρήνη και την κοινωνική συνοχή προάγοντας τον εν γένει κοινωνικό πολιτισμό.
Δεν θίγονται τα δικαιώματα των μερών, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος να καταφύγουν σε δικαστήριο, εκτός βέβαια αν η διαμεσολάβηση καταλήξει σε συμφωνία, ενώ δεν είναι δεσμευτική διαδικασία , καθώς τα μέρη είναι ελεύθερα να αποχωρήσουν όποτε το επιθυμούν.
Τέλος, από άποψη νομικού κύρους , η συμφωνία της διαμεσολάβησης εφόσον περιέχει ύπαρξη αξίωσης μπορεί να αποτελέσει τίτλο εκτελεστό. Συγκεκριμένα, μετά το πέρας της διαδικασίας της διαμεσολάβησης, συντάσσεται πρακτικό, το οποίο υπογράφεται από το διαμεσολαβητή, τα μέρη και τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους. Το πρωτότυπο αυτού κατατίθεται, εφόσον το ένα τουλάχιστον των μερών το ζητήσει, με επιμέλεια του διαμεσολαβητή, στην γραμματεία του Μονομελούς Πρωτοδικείου της περιφέρειας, όπου διεξήχθη η διαμεσολάβηση. Από την κατάθεση στη γραμματεία του Μονομελούς Πρωτοδικείου, το πρακτικό διαμεσολάβησης, εφόσον περιέχει συμφωνία των μερών για ύπαρξη αξίωσης που μπορεί να εκτελεσθεί αναγκαστικά, αποτελεί εκτελεστό τίτλο, όπως θα αποτελούσε οποιαδήποτε άλλη δικαστική απόφαση.
